Gelişim Psikolojisi

3-6 Yaş Gelişim Dönemleri

Ön Söz

Büyükler, küçükler, kızlar, erkekler, anneler, babalar, anne olacaklar, baba olacaklar;

Toplanın ahali acayip güzel bir konu var. 3-6 yaş gelişim dönemleri ile karşınızdayız. Bilişsel gelişimi, psikomotor gelişimi, sosyal-duygusal gelişimi ve dil gelişimi hepsini konuşacağız. Ama önce Gökyüzü apartmanında bulunan 3 buçuk yaşında olan 4 yaş için gün sayan Pıtırcık hanımın anılarına bir bakalım.

Pıtırcığın odası kar desenlerin olduğu duvar kağıtlarıyla kaplı. Ne zaman odasına girmek istese önce gidip montunu ve botunu giyer öyle girer odaya. Çünkü orası karlar ülkesi. Pıtırcık kendi kıyafetlerini kendi seçer. Ivana Sert görmesin, kadın intihar eder. Pıtırcığın alışveriş için uygun gördüğü kıyafet: yün kazak, üstüne gelinlik, başına duvak, ayakkabı olarak da bot. Hava durumu ise lapa lapa kar yağışı. Gidilen yer Cevahir AVM. Anne babasının itiraz hakkı tabi kii de yok. Sümme haşa! onların ne haddine laf etmek. Pıtırcık ve anne-babası her akşam komşuculuk oynar. Annesi sade bir kahve babası ise şekerli bir kahve ister. Pıtırcık kahve fincanların içine su doldurur. Daha sonra keçeli kalem ile suya kalp çizmeye çalışır. Ama anlar ki suya yazı yazılmıyormuş. Oda kalpli stiticker(stikır) alır ve fincanın üstüne bırakır. Annesine ve babasına sunar. Onlara yeni gelin kahvesi yaptığını söyler. Bunun üzerine annesi “Komşucum sen ne zaman evlendin” der. Pıtırcık olay cevabı verir: Komşucum yeni gelin olmak için evlenmek gerekmiyor. Evet kızlar an itibari ile yeni gelin olmak için koca bulma derdine son. Artık her kız kalp şeklinde omlet yapabilecek. Pıtırcık ve ailesinin anlatılacak bir çok anısı var. Çünkü hayal dünyası geniş, aşırı zeki ve farklı bakabilen bir kızları var. Sizde de 3-6 yaş arasında olan küçük insan var ise hayat size gülümsüyor demektir. Çok acayip ya küçük ama büyük, mantıklı ama mantıksız geçen bir dönem. Laf aramızda yaşanılan en güzel dönem. Düşünsene ya 35 yaşındasın ama sek sek oynayabiliyorsun. 35 yaşındasın ama bahçeye manav tezgahı kurup plastik muz satabiliyorsun. Ve kimse sana alaycı bir gözle bakmıyor. Çünkü senin mazeretin var. Senin 3-6 yaş arası bir çocuğun var. Tüm ebeveynlerin bir çocuk sahibi olmasını temenni eder ve 3-6 yaş dönemini doya doya yaşayabilmelerini tüm kalbimle isterim. Ve bu mutlu günde sizleri de aramızda diye bir cümle yazmadan önce hemen terimsel konulara geçelim.

BİLİŞSEL GELİŞİM

3-6 yaş dönemindeki çocuk artık bilişsel gelişim evresinde dil ve sembolik düşünce yeteneğini kazanmıştır. Sembolik düşünme yeteneği; kavram geliştirme, dil, jestler, yaratıcılık, resim ve diğer sanatsal eylemler için temel oluşturmaktadır. Sembolik düşünme yeteneği özellikle oyunda kendini gösterir; çocuk artık hayali olarak nesneler kullanmaya başlayabilir. Bu dönemde çocuk gördüğü şeylerin etkisi altındadır ve benmerkezcidir.

  • Nesneler arasındaki ilişkileri anlayabilir, eşleştirme yapabilirler.
  • Uzun-kısa ayırımını yapabilirler.
  • Basit-somut sınıflandırmalar yapabilirler (yiyecek, giyecek, hayvan gibi).
  • Yaş ilerledikçe sayıları görsel olarak tanıyıp ezberleyebilirler.
  • 5-6 yaşta haftanın günlerini sıralayabilirler.
  • Dinlediği bir öyküdeki bir kaç ana noktayı tekrar edebilirler.
  • Yaşı ilerledikçe ana renklere ara renkleri de ilave edebilirler.
  • 5-6 yaşta ev telefonu ve adresini söyleyebilirler.
  • 5-6 yaşa doğru dikkat süresi de artar.
  • Yaşına uygun yap-bozları yapabilirler.
PSİKOMOTOR GELİŞİM

Bedensel (motor) gelişim, yaşam boyu devam eden ‘motor’ becerilerde ortaya çıkan davranışların kontrol altına alınması sürecidir. Söz konusu olan davranışlar; duyu organları, zihin ve kasların birlikte çalışması ile ortaya çıkar. Bedensel (motor) gelişim baştan ayağa, içten dışa ve büyük kaslardan küçük kaslara doğrudur.

Küçük Kas Gelişimi
  • Baş ve işaret parmağıyla küçük nesneleri tutabilir.
  • Yardımsız kalem tutabilir.
  • Makası tutabilir ve kâğıdı kesebilir.
  • Bir resmin sınırlarını taşırmadan boyayabilir.
  • 5-6 yaşta resimde; ev, adam, ağaç çizebilir.
  • 5-6 yaşta koşarken yerden nesne alabilir.
  • Modele bakarak, harfleri ve karmaşık küçük çizgileri taklit edebilir.
  • Nokta nokta verilen resmin çizgilerini birleştirebilir.
  • 5-6 yaşta 1’den 10’a kadar olan sayıları kopya edebilir.
Büyük Kas Gelişimi
  • Atlayıp, zıplayıp, topa tekme atabilir. Parmak ucunda yürüyebilir.
  • Tek ayağı ile zıplayabilir.
  • Yardımsız merdiven inip çıkabilir.
  • Bardaktaki suyu dökmeden taşıyabilir.
  • Öne doğru takla atabilir.
  • Topu yakalayıp yere vurarak sıçratabilir.
  • Yaşına uygun bisiklete binebilir.
  • 5-6 yaşlarında denge tahtasında yürüyebilir.
DUYGUSAL — SOSYAL GELİŞİM

Çocuğunuzun fiziksel ve bilişsel gelişimi sürerken aynı zamanda sosyalleşmeye de devam etmektedir. 3-6 yaş arası çocuklar bedenen, zekâ ve kişilik bakımından hızla büyümektedirler. Aynı zamanda geçmiş dönemlerde kazandıkları güven ve bağımsızlık duygularına paralel olarak çevrelerini genişletmekte, keşifler yapmaktadır.

  • Bu yaşlarda çocuklar arkadaş edinebilir, grup oyunu oynayabilir, işbirliği yapabilirler. · Size bazı basit ev işlerinde yardımcı olabilirler(Basit denildiğine bakmayın. Çok iyi bir akşam yemeği hazırlayabiliyorlar.).
  • Çevresindeki insanlara “günaydın, hoşça kal” gibi selamlaşma kelimeleri kullanabilirler.
  • Sıra bekleyebilirler.
  • Sorumluluk alabilir, aldığı sorumlulukları yerine getirebilirler.
  • Kurallara uygun davranabilirler.
  • Duygularını paylaşabilirler (üzgünüm, mutluyum).
  • Oyun kurup kuralları belirleyebilirler.
  • Ailesinden ayrılabilirler (okul vs. gibi durumlarda).
  • Etrafındaki yetişkinleri taklit edebilirler.
  • Eşyalarını, oyuncaklarını paylaşabilirler.
DİL GELİŞİMİ

Dil gelişimi; seslerin, kelimelerin, sayıların, sembollerin kazanılması, saklanması ve dilin kurallarına uygun olarak kullanılmasını içeren bir süreçtir. Dil gelişimi, doğumdan itibaren başlar ve yaşam boyu devam eder. Dil ve öğrenme arasında önemli bir ilişki vardır. Ayrıca dil gelişimi sosyalleşmenin en önemli yapı taşlarından biridir.

  • Yaş ilerledikçe cümle içinde kullandığı kelime sayısında artış görülür.
  • Kendi kendine konuşur ve çok sık soru sorabilir.
  • Olayları hikayeleştirerek anlatabilir.
  • Düzgün ve net cümleler kurabilir.
  • Konuşmalarındaki bebeksi ifadeler gittikçe azalır.
  • Kelimelerin ne anlama geldiğini merak edebilir.
  • Kendisini zamirle ifade edebilir.
  • Konuşurken ses tonunu duruma göre değiştirebilir.
  • “Dün” ve “yarın”ı anlamlı olarak kullanabilir.

Nefes nefese geçen bir 3-6 yaş döneminin sonuna geldik. Senaryoyu verdik. Oyunculuk sizin. Güzel bir 3-6 yaş dönemi geçirmeniz dileği ile. Esen kalın.


KAYNAKÇA:

Yavuzer, H.(1984), Çocuk Psikolojisi, Altınkitaplar Yay. İstanbul

Yörükoğlu, Prof. Dr. A.(1998), Çocuk Ruh Sağlığı, Özgür Yayınları. İstanbul


 

Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️

Başa dön tuşu