Alışveriş Bağımlılığı Nedir?
Bağımlı birey kendi davranışlarını yönetemeyen bireydir. Bağımlılık belirli bir etkiyi elde etmek için fazla miktarda ve fazla süre içinde belli maddeleri alma veya belli davranışları sergilemektir. Fazla yapılan davranışlar veya kullanılan her maddeye bağımlı olduğumuzu söyleyemeyiz bunun için ciddi oranda bir alışkanlık gerekir.
Alışveriş bağımlılığı, davranışsal bir bağımlılıktır. Bu kavram ilk defa 1915 yılında Emil Kreapelin tarafından alışverişi “oniomania” olarak adlandırmasıyla ortaya atılmıştır. Alışveriş bağımlılığında içten gelen kontrol edilemeyen, bastırılamayan dürtüler hakimdir.
İnsan olarak üretir ve tüketiriz. Tüketmenin belli sınırları ve boyutları vardır. Alışveriş yapmak doğal bir alışkanlıktır ama maalesef bir miktar tehlikelidir. Alışveriş ne kadar masum gözükse bile diğer bağımlılıklar kadar tehlikelidir. Eğlenmek, vakit geçirmek ya da indirim peşinde koşmak bizi alışveriş yapmaya bağımlı hale getirip bu davranışı kronikleştirebilir.
Alışveriş yapmak için nedenlerimiz birbirlerinden farklı olabilir. İhtiyaçlar, modayı yakından takip etme isteği, boş zamanı değerlendirmek, kendini ödüllendirme ve sıkıntılardan kaçmak.
Alışveriş isteğinin karanlık kısmında ise, bir şeyler almadan duramamak, pişmanlık duyulsa bile satın almaktan vazgeçememek, ne aldığının önemi olmaksızın almak için alma ve paranın yokluğunun olmasına rağmen satın almaktan vazgeçememek.
Alışveriş bağımlılığı, bireyleri birçok yönden etkilemektedir. Bireyler özgüven eksikliklerinden, depresyondan, yalnızlıktan, gerçeklerden kaçmaktan, ruh halini düzeltmek ve olumsuz duygularını motivasyona çevirmek için kendilerini alışverişin sıcak kollarına atabilirler.
Alışveriş, bireyleri psikolojik açıdan olumlu etkileyebilir lakin bu mutluluk sabun köpüğü gibidir. Haz duygusu geçince tekrar boşluğa düşüp strese girecek ve bunun sonucunda yine alışverişe yönelecektir böylece bir kısır döngüye girilir.
Sonuç
Alışveriş bağımlılığı en az diğer bağımlılıklar kadar tehlikelidir. Bağımlılıktaki en önemli unsur yeni ürünler almak değil alışveriş yapmanın sağladığı haz duygusudur. Olumsuz duyguları ortadan kaldırmak ya da alışveriş sayesinde kavuşulan otorite gibi birçok nedeni olabilir. Sokakta yürürken, telefonla oynarken tetikleyiciler karşımıza çıkmaktadır özellikle son zamanlarda sosyal medya üzerinde ‘fenomenlerin link vermesi’ bizleri ihtiyaçtan ziyade almak için almaya itmektedir. Alışveriş gereklidir ve ihtiyaçtır dikkat edilmesi gereken neden aldığımızın farkında olmamızdır .
Tedavisi
Bireysel terapide, dürtü kontrollerini sağlayabilmek, iç görü kazandırarak davranışa iten olumsuz düşünceleri ortadan kaldırılması hedeflenir. Bireyler grup terapisiyle birlikte karşılıklı etkileşim sağlayarak tedaviyi daha etkili hala getirirmektedir.
Kaynakça:
- Türker, Y. (2019). Parayla saadet olur mu?: kompulsif çevrimiçi satın alma davranışıyla ilgili değişkenlerin incelenmesi ve bergen alışveriş bağımlılığı ölçeği’nin türkçeye uyarlanması (Yüksek Lisans Tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara).
- Ayazoğlu, B., Aksu, M.,Ünübol, H.&Sayar, G. (2019) Alışveriş bağımlılığı. Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 4(2):44-64.
- Kirezli, Ö. (2015). Tüketicilerde alışveriş bağımlılığı eğilimini belirleyen faktörlerin kişisel, nedensel ve durumsal boyutlarının incelenmesi(Doktora Tezi.Marmara Üniversitesi.İstanbul).
- Dilbaz, N. Alışveriş Bağımlılığı. Erişim Adresi. https://npistanbul.com/amatem/bagimlilikta-tedavi-programi
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
