Gelişim Psikolojisi

Ergenlik Döneminde Kişilik Gelişimi

Ergenlik döneminde kişilik gelişiminde fiziksel gelişim, ergenin çevresi ve bunlara verdiği tepkiler rol oynamaktadır. Freud’a göre kişilik ilk 5 yılda oluşur ve diğer yıllarda işlenir dolayısıyla ergenlik dönemi de işlenilen kısma girmektedir. Bu dönem, bireyin hayatının en önemli dönemi de denilebilir. Freud, kişilik gelişimini beş psikoseksüel dönemde incelemiştir. Psikoseksüel gelişim kuramında ergenlik dönemini kapsayan evre genital dönemdir. 12-18 yaş arası olarak ifade edilen bu dönemde cinsel dürtülerde artma görülür. Cinsel ilgi odağı artık kendisi ve ailesi dışındaki bir diğer kişi olmuştur. Freud’a göre aile ile ilgili çözümlenmemiş çatışmalar genital dönemde yeniden gündeme gelebilir ve bu dönemde çözülmesi gerekir. Çözülmez ise birey olgun bir sevgi ilişkisine girerek yetişkin gibi bağımsız davranışlar sergilemekte güçlük yaşar. Genital dönem de dahil olmak üzere diğer evreler başarıyla tamamlanırsa kişi zihinsel olarak sağlıklı ve cinsel olarak olgun olmaktadır. Yani birey kişiliğini oluşturmuş dengeli, cana yakın, üretken ve anlamlı ilişkiler kurabilen bir yetişkin olur. Freud’un yapısalcı kişilik kuramındaki id, ego, süperego da bireyin kişilik gelişiminde etkili olmaktadır.

Kişiliğin gelişiminde ekonomik ve kültürel faktörlerde bulunmaktadır. Ekonomik durumu yüksek ve düşük olan ailelerdeki bireylerde bu durum ergenlik dönemine etki edebilmektedir. Dolayısıyla bu da ergeninin kişiliğinin gelişimine yansır.

Ben Kimim? Sorusuyla kişi benliği üzerine düşünebilir. Ben merkezci yapısıyla da herkesin ona baktığını düşünerek sürekli bir kaygı içinde olabilir. Dolayısıyla aynada sürekli kendine bakmak ve dış görünüşüne çok dikkat etmek de ergenlik döneminde çoğunlukla görülür. Eğer birey olumsuz dış görünüşü ile ilgili bir olay yaşarsa bu onu içedönük bir kişiliğe sürükleyebilir.

Ergenlikte birey, bağımsızlık ve kimlik arayışı içindedir. Ebeveynlerinin ona tutarlı davranmasını ister. Karşı cins tarafından beğenilmek ister. Bir grupta ilgi görmek ister ve bazı bireyler lider olma, grubu yönetme gibi sorumluklar üstlenirler. Kişiliğin gelişiminde bu faktörlerde ön plandadır. Tabii ki bireyin genleri de etki edebilmektedir. Kimi bireyler ergenlik dönemini sakin atlatırken kimileri de karmaşık ve problemli atlatır.

Erikson’un psikososyal gelişim kuramında 5. evre 12-18 yaş arasını kapsamaktadır. Bu evrede birey kimlik kazanma veya rol karmaşası yaşayacaktır. Erikson’a göre kişiliğin oluşumundaki en önemli evredir çünkü kendisinden önceki evrelerden en çok etkilenen ve kendisinden sonraki evreleri en çok etkileyen evredir. Ergen bu dönemde gelecek planları, ilişkiler, inanç gibi kavramlarla iç içedir. Toplumun veya ailesinin ona yüklediği roller bazen tutarlı olmayabilir dolayısıyla rol karmaşası yaşayabilir.

Psikososyal gelişim her zaman fiziksel gelişimle paralel gitmez. Örneğin uzun boylu bir adölesanın daha kısa boylu yaşıtlarına göre psikososyal gelişimi daha ileri değildir. Keza fiziksel olarak yetişkin görünümlü bir ergen psikososyal olarak olgunlaşmış olmaz.

 


Kaynakça:

https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/352/mod_resource/content/2/5._hafta-Kisilik_Gelisimi.pdf

Adolesan Sağlığı Sempozyum Dizisi No: 43 • Mart 2005; s. 17-21; Prof. Dr. Oya Ercan

http://www.guncedanismanlik.net/index.php?option=com_content&task=view&id=384&Itemid=229


 

Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️

Başa dön tuşu