Bu yazıda gestalt psikolojik danışma kuramının kurucusu, bu kurama göre psikolojik danışmanın amacının ne olduğu ve danışma süresince kullanılan teknikler hakkında bilgi verilmektedir.
Gestalt Psikolojik Danışmanın Kurucusu: Fritz Perls
Bu terapi türü 1893’te Almanya’da Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Fritz Perls isimli bir psikiyatrist tarafından oluşturulmuştur. Perls lisedeyken Berlin Kraliyet Tiyatrosu’nda oyuncu olarak çalışmıştır. O dönemde Max Reinhardt isimli bir yönetmenle tanışmış ve ondan çok etkilenmiştir. Reinhardt’ın sözel iletişimde çok beden dilini önemsemesini, Perls’in bu konuyu ilgi duymasına neden olmuştur ve bu alanda kazandığı beceriler daha sonraları danışmanlık yaşamını olumlu şekilde etkilemiştir. Önceleri Psikanalize ilgi duyan ve Freud‘un ilgisini çekmeye çalışan Perls bunu başaramamış ve psikanalizden uzaklaşmıştır. Gestalt psikoloji konusunda doktora yapan Perls, varoluşçu felsefecilerin kitaplarını ve çalışmalarını incelemeye başlamıştır (Altıntaş ve Gültekin, 2014, s. 96-97).
Gestalt Psikolojik Danışmanın Amacı
Gestalt psikolojik danışma kuramının temelindeki amaçlar (Altıntaş ve Gültekin, 2014, s. 104-106; Corey, 2015, s. 263; Murdock, 2014, s. 217):
- Farkındalığı Artırma
- Yaşadıklarının, Yaptıklarının Sorumluluğunu Üstlenme
- Başkalarının Haklarını İhlal Etmeden Kendi Gereksinimlerini Karşılamalarını Sağlayacak Değerler Edinme ve Yetenekler Geliştirme
- Dış Destekten Ziyade İç Desteğe Doğru Yaklaşma
- Başkalarının Yardımını İsteyebilme, Alabilme ve Başkalarına Yardım Edebilme
- Kişinin Kendi Bedenine, Duygularına, Düşüncelerine ve Çevresinde Olup Bitenlere Karşı Bilinçli Olması; Özbilinç
- Ölüm ve Yaşam İkileminin Kabulüne Yardımcı Olma
- Kişilikteki Biçimlenmeyi ve Bütünleşmeyi Sağlama
- Danışandaki Dengesizliği Giderme, Danışanı Kendi Benliği ve Yaşadığı Çevre ile Temasa Geçirme
Gestalt psikolojik danışma yaklaşımına göre sağlıklı organizma, sürekli olarak kendi yaşamını sürdürme ve koruma konusuna önem veren, çevresiyle sağlıklı iletişim kurmaya çalışan ve bu iletişimi korumaya yönelik çaba sarf eden organizmadır (Altıntaş ve Gültekin, 2014, s. 107).
Gestalt Psikolojik Danışma Teknikleri
Gestalt psikolojik danışma kuramında kullanılan yaygın yöntemlerden bazıları (Altıntaş ve Gültekin, 2014, s. 107):
- Bilincin açığa çıkarılması
- Belirti ya da davranışların abartılması
- Düşlerden yararlanma
- İçinde bulunulan anı yaşama
- “Şimdi”de kalma ilkesi
- Davranış sorumluluğunu üstlenmesinin bir yolu olarak “o” yerine “ben” sözcüğünün kullanılması
- Tek yönlü konuşma yerine karşılıklı konuşmayı öğrenme
- Beden duygularının bilincinde olma
- Anlaşılıp bütünleninceye kadar duyguları içinde tutmayı öğrenme
Bilincin açığa çıkarılması yöntemi insanları maya, foni ve fantezi seviyesinden kurtarmak amacıyla yapılır. Bilincimizi açığa çıkararak yani bunlardan kurtularak duygularımıza geri dönebiliriz. Bu sayede idealist kavramlardan uzaklaşır ve bütün duygularımızla birlikte asıl olduğumuz benlikle temasa geçebiliriz (Altıntaş ve Gültekin, 2014, s. 107).
Bilincin açığa çıkarılmasında kullanılan alıştırmalar (Altıntaş ve Gültekin, 2014, s. 107-108; Murdock, 2014, s. 220-225):
- Diyalog Oluşturma: Danışanlar kişiliklerindeki farklı kutuplar(polariteler) arasında bir diyalog gerçekleştirirler.
- Sorumluluk Alıyorum: Danışanların kendileri ile ilgili durumlardan sonra “bunun sorumluluğunu alıyorum” demesi istenir.
- Yansıtma: Danışanlar yansıtmak istedikleri kişinin yerine geçerek onun rolünü yapar.
- Zıtlık: Danışanlar içlerindeki gizli polariteyi yaşayabilmek için genellikle olduklarının tam tersini göstermeye çalışırlar.
- Anlatma: Danışanlar sosyal rollerine hazırlık olması için düşüncelerini ve en sık yaptıkları şeyleri açıklar.
- Bir Sırrım Var: Danışman, danışan için önemli olduğuna inandığı bir durumu tekrarlamak için izin ister.
- Boş Sandalye: Danışma odasına karşılıklı iki sandalye koyulur. Bunlardan birine danışan geçer ve diğeri boş kalır. Danışan önce kendi olarak bitmemiş işe dair duygu ve düşüncelerini söyler, ardından karşı sandalyeye geçerek bitmemiş işi yaşadığı kişinin rolüne bürünerek o kişini ağzından konuşur.
- Rüya Çalışması: “Bütünleşmeye giden kraliyet yolu” diye bahsetmiştir Perls rüyalardan. Rüyadaki her bir unsurun rolü ele alınır, bu unsurlar seslendirilir, eyleme dökülür. Bu unsurlar çoğunlukla benlikteki kutuplardır ve rüya çalışması ile bu kutuplar bütünleştirilmeye çalışılır.
- Şiddetini Arttırma (Abartma): Danışanın bir duygusunun, davranışının, düşüncesinin abartılarak tekrar edilmesini içeren bir tekniktir. «Ayak sallaması, omuzları kasma»
Gestalt psikolojik danışma yaklaşımı, danışanın sorununu çözme amacı gütmez. Danışanın farkındalığını artırarak, danışana farkına varmayı öğreterek onu kendi problemlerini çözecek konuma getirmek anlayışıyla hareket eder (Altıntaş ve Gültekin, 2014, s. 109).
Kaynakça:
- Altıntaş, E. ve Gültekin, M. (2014). Psikolojik danışma kuramları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Corey, G. (2015). Psikolojik danışma kuram ve uygulamaları (Sekizinci baskı) (T. Ergene, Çeviren). Ankara: Mentis Yayıncılık.
- Murdock, N. L. (2014). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları (İkinci baskı) (F. Akkoyun, Çeviren). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
