Pistantrofobi, geçmişte yaşanan korkunç deneyimler nedeniyle insanlara güvenme konusunda muazzam bir korkudur. Belirtildiği gibi kimseye güvenmek istememe duygusu, bunu yapacak kapasiteniz yokmuş gibi hissetmeniz, önceki kötü bir deneyim tarafından tetiklenir.
Çoğu insan bir gün uyanıp ‘Artık kimseye güvenemem’ diye karar vermez. Genellikle, gerçekten güvendikleri ya da tüm güvenlerini hesaba kattıkları biri onları yüzüstü bıraktığında ve o kişiyi çok incittiğinde ortaya çıkar. Hasar, psişik olarak belirgin olmayabilir, ancak derinlerde bu tür insanlar genellikle bu kötü deneyim sonucu duygusal olarak incinir ve duyguları, aynı şeyin defalarca olduğunu hayal edecek kadar yaralı kalır.
Pistantrofobi Gerçek Bir Fobi Midir?
Evet, öyledir. Bu tür bir korku en çok ilişkiler söz konusu olduğunda kendini gösterir. Çoğu durumda, acı çeken kişi yeni bir ilişkide son derece kıskanç olma eğilimindedir çünkü bir önceki ilişkide bir başkası onu incitir. Bu durum hemen ele alınmazsa iyi bir ilişkiye mâl olabilir. Çoğu insan, geçmiş ile şimdiki zaman arasındaki farkı takdir edemedikleri için büyük partnerlerini kaybetmiştir.
Ölçülü olarak ortaya çıkan bir korku olarak pistantrofobi iyi bir şey olabilir. Kişilerin tekrar başını belaya sokmaktan koruyabilir. Ancak aşırıya gittiğinde sorun olur. Örneğin, ilk başta kimseye güvenmediğinizde, bu kişiyi tanımak ve takdir etmek için zaman ayırdığınız için bu bilgelik olarak yorumlanabilir.
Ancak onların güçlü ve zayıf yönlerini öğrendikten sonra, hayatınızda olmaya değer olup olmadıklarını anlarken onları yavaşça içeri alabilirsiniz. Bu korku kendi başına zarar vermez. Bununla birlikte, işaretleri ve farklı tezahürleri, her türlü ilişkide mutlu olma şansınızı mahvedebilir.
Günümüzde, bu konuyla ilgili pek fazla araştırma bulunmamaktadır. Ancak, ilişkileri zorlayan ve benlik saygısını azaltan bu fobinin varlığı reddedilemez. Evlilik ve aile terapisti olan Dana McNeil “Pistantrofobi, başkalarına güvenme korkusudur ve genellikle önceki bir ilişkide ciddi bir hayal kırıklığı veya acı verici bir son yaşamanın sonucudur,” diyor.
McNeil, travmanın bir sonucu olarak, bu fobiye sahip kişinin tekrar incinme korkusuna sahip olduğunu ve gelecekteki benzer acı verici deneyimlere karşı korunmanın bir yolu olarak başka bir ilişkide olmaktan kaçındığını söylüyor. Ancak kişiler ilişkilerden kaçındığında, kendisini birinin olumlu yönlerini deneyimlemekten de alıkoyduğunu söyler.
Pistantrofobi Semptomları Nelerdir?
Pistantrofobiden muzdarip olmak ve bundan haberdar olmamak mümkündür. Kendi başınıza çok fazla zaman geçirirseniz, bunun sadece bir mesele seçimi olduğunu varsayabilirsiniz. Ancak bunu netleştiren belirtiler vardır. Bunları sıralamak mümkündür.
1. Karşılaştığı her kişi hakkında şüpheci olma eğilimindedirler:
Birinin ne kadar tavsiye edildiği önemli değildir, onlara asla güvenemezler. Ne kadar sevilirse sevilsin, bir birey hakkında her zaman şüphe duyarlar. Yeni insanlar onlara yaklaşmaya çalıştığında, onlara karşı temkinli olurlar. Kişinin güvenini kıran diğer insanların yaptığı gibi pençelerini serbest bırakıp tırmalamalarının an meselesi olduğuna inanma eğilimindedirler.
2. Kendilerini asla mutlu bir ilişki içinde görmezler:
Kişiyi inciten kişi, ilişkide olduğu kişi olduğunda özellikle daha zordur. Yara izi derin olduğunda, sonsuza dek mutluluğun sona erdiğini düşünme eğilimindedir. Aynı şeyi yapacaklarına inandığı için kimseye ona yaklaşma şansı vermezler. Ayrıca mutlu ilişkilerin bir yanılsama olduğuna da inanırlar. Çoğu durumda, çevrelerindeki insanlar ömür boyu bekar olmayı seçtiklerini bilirler. Aslında çoğu durumda mutlu bir ilişki fikri, kişiyi rahatsız eder.
3. Her zaman fazla düşünürler:
Görünüşe göre zihinleri her zaman fazla mesai üzerindedir ve bir kişinin ona bundan sonra ne yapacağını düşünür. Asla herhangi bir kişiyi yüz değeri olarak yargılamaz veya ilk izlenimde durmazlar. Onlar için daha derin ve onların içinde gizli bir şey olmalıdır. Herkesin, zamanı geldiğinde ortaya çıkarmak için bekledikleri uğursuz bir nedeni olduğuna inanma eğilimindedirler. Her şeyin sunulduğu gibi olduğunu hayal etmek o kişiler için zordur. Varolmayan bir kiri arıyormuş gibi daha fazlasını kazma eğilimindedirler.
4. Şüphecidirler:
Bir şey bu kadar açık ve tartışılmaz olmadığı sürece, onun gerçeğine inanmaları imkansızdır. İlk yaklaşımları, her insanın bir yalancı veya potansiyel bir kişi olarak görmektir. O kadar yozlaşmışlardır ki, zihinlerinin yalanları ve gerçekleri gözden geçirme kapasitesi neredeyse hiç yoktur. İnsanlara hakikatin süzgecinden bakma eğilimindedirler. Aslında, hoş gözüken bir insana, zamanın kanıtlayacağı en büyük yalancı olarak bakarlar.
5. Onlar için ters gidebilecek şeylere çok karamsar ve katı bir şekilde inanırlar:
Çoğu insan büyük bir krizde bile olumluya ve neyin doğru olabileceğine odaklanma eğilimindeyken, onlar tam tersidirler. Çevrelerindeki herkes kutlama yaparken ve her şey yolunda giderken bile, neredeyse her şeyde neyin yanlış gidebileceğini genel olarak analiz ederler. Herhangi bir konuda en son ne zaman pozitif oldukları sorulduğunda hatırlayamazlar. Her zaman üzgün ve mutsuz olmaları şaşırtıcı değildir.
6. Çok çabuk kıskanan bir kişiliğe sahiptirler:
Ölçülü olduğu sürece kıskanç bir partnere sahip olmak çok güzel olabilir. Kıskançlık, korunduğunda sevgi ve ilginin kanıtı olabilir. Bir partnerin biraz sahiplenici ve korumacı olması gerekir. Ancak bu duygu kontrolden çıktığında tehlikeli hale gelir. Aşırı derecede güvensiz olma ve ilişkinizi etkileyen en küçük şeyler tarafından tehdit edilme eğiliminde olmak ilişkiyi bitişe sürükleyebilir. En ufak şeyleri bile potansiyel tehditler olarak gördükleri için asla yeni şeyler veya ilişkilerine giren insanları istemezler. Aşırı durumlarda, partnerlerinin her hareketini izleme eğilimindedirler. Yavaş yavaş, her şey için partnerlerini suçlamaya başlar ve bunların asla kendi hatası değil gibi görünmesini sağlarlar. Bu, çoğu durumda felaket için bir reçetedir.
7. Kimseye güvenmemek onlar için bilinçli bir seçimdir:
Hiç kimseye güvenmeyeceklerine erken yaşta karar vermişler gibi görünüyor. Kendilerini koruma önlemi olarak etrafına duvarlar ve çitler örmüşlerdir. İnsanlar ne kadar içeri girmeye çalışırlarsa çalışsınlar, kimsenin giremeyeceği duvarı hızla dikerler. Bu her zaman bir noktadan itibaren yürekten bir karardır ve hiç kimse fikirlerini değiştirecek güce sahip görünmezler.
Pistantrofobi Nasıl Tedavi Edilir?
- Korkuyu neyin tetiklediğini anlayın
- Her şeyin zamana ihtiyacı olduğunu unutmayın
- Olumlu düşünceleri harekete geçirin
- Kendi başınıza halledemeyecek kadar fazlaysa yardım alın
Psikoloji dünyasında fobi olarak kabul edilen herhangi bir şey, bir danışanın yaşamın bir veya daha fazla yönüne tam olarak katılma yeteneğini engellediğinde teşhis edilebilir bir akıl sağlığı sorunu tanımına uygundur. Kişisel, profesyonel veya akademik dünyalarınız konsantre olamama, işlev gösterme veya normal olarak beklenen sonuçları üretme yetersizliğinden etkilendiğinde, fobiden etkilenmiş sayılırsınız.
Örümceklerden veya yükseklikten korkan danışanlar için yapıldığı gibi psikologlar, korktukları uyarıcıya yavaşça maruz kalma ve tolerans geliştirmek için pistantrofobik bir danışan ile birlikte çalışırlar. Klinik psikologlar fobileri olan insanlarla çalışırken, genellikle bir kişinin korku veya felaketle ilişkili belirli bir durum veya nesneyi görme veya düşünme şeklini yeniden şekillendirmenin bir yolu olarak davranış değişikliğine odaklanırlar. Bir pistantrofobik danışanla çalışan klinisyen, romantik bir ilişki içinde olmanın nasıl bir şey olduğunu gözlerinde canlandırmalarını isteyerek ve onları mevcut klinisyenle deneyimleri üzerinden konuşmaya teşvik ederek sorunların küçük olmasını sağlayacaktır.
Kaynakça
- Litner, J. (2020, 13 Nisan). Understanding pistantrophobia or the fear trusting people. Healthline. https://www.healthline.com/health/mental-health/pistanthrophobia/ Erişim Tarihi: 16.05.2021
- McNeil, D. The fear of trusting: pistantrophobia. The Relationship Place. https://www.sdrelationshipplace.com/the-fear-of-trusting-pistanthrophobia/ Erişim Tarihi: 16.05.2021
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
