“Bu adamın sahaflar ve eskiciler haricinde kimselerle konuşmuşluğu yoktu. Ketum olduğu kadar hayalperest, nemrut olduğu kadar mahzun bir adamdı; tek bir düşüncesi, tek bir sevdası, tek bir tutkusu vardı: Kitaplar.”
Bibliyomani-Gustave Flaubert
TDK sözlükte kitap düşkünlüğü(3) olarak adlandırılan bibliyomani psikolojide obsesif kompulsif bozukluğu olarak geçmektedir(7).
Bibliyomani kelimesi; latince biblion: kitap, mania: hastalık, bozukluk(1); kitap hastalığı veya kitap çılgınlığı olarak çevrilmektedir. Kişinin çok sayıda kitap satın alma, istifleme biriktirme takıntısı olarak açıklanmaktadır. Psikolojide obsesif kompulsif bozukluğun alt alanında kategorileşmektedir. Bibliyomani kişiyi sosyal açıdan ve kişisel anlamda tehlikelere koyabilir. Obsesif kompulsif bozukluğun özel biçimi olarak kitapların kompulsif istiflenmesi ve patolojik toplama olarak da geçmektedir. Bazı psikiyatrlara göre bu bozukluğun temelinde travma geçirmiş, istismara uğramış kişiler bibliyoman olmaktadır ve bunu bir savunma mekanizması olarak kullanmaktadır(2).
Bir Bibliyomanı Nasıl Tanırız?
- Hiç okumasa da kitaplara sahip olma, satın alma konusunda bastırılamayan dürtü, istek,
- Aynı kitabın sayısız baskısını almak,
- Sosyal hayattan geri çekilmek,
- Kitaplarıyla ilgili sürekli endişe duymak,
- Okuma bilmeleri gerekmeyen kişilerdir(2).
Bir bibliyomanın o kadar çok kitabı vardır ki, evinde yangın çıkma olasılığı yüksektir. Mutfakta, yatak odasında, banyolarda dahi kitaplar vardır. Bu tür kişiler kitaplarından ayrı kalmak istemezler, kendilerini kitaplarından ayrı huzursuz hissederler(2). Ayrıca bibliyomani tıbbi olarak sınıflandırılmamış olsa da 1800 yıllarında insanlar bibliyomanlardan korkarlardı(6).
Peki Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB); saplantı (obsesyon) ve istenç/irade dışı oluşan, benliğe yabancı, bireyi rahatsız eden, bilinçli bir çaba ile zihinden atılamayan, direten bir şekilde yinelenen imge, dürtü ya da düşüncelerdir. Kompulsiyon; saplantılı düşünceleri düşünmemek için, rahatlatmak için yapılan davranışlardır. Kişi bu durumla karşılaştığında önce obsesyonunun yarattığı düşünceyi zihninden atmakla başlar. Ancak bu durum kompulsif davranışların çoğaldığı düzeye geldiğinde yapılan davranış kişiyi rahatsız eder(4).
Flaubert’in Bibliyomani Eseri
Gustave Flaubert’in İspanya’da 1836 yılının Kasım ayında henüz 14 yaşındayken edebi dehasının ilk ürünü olarak kaleme aldığı “Bibliyomani” adlı eserinde tam olarak bu konuyu ele almıştır. Flaubert’in bu yapıtında Giacomo isimli aynı zamanda sahafı olan adamın saplantılı düşüncesi olan kitaplar ve kitaplara olan saplantılı düşüncesinden dolayı hırsızlık yapmasından ötürü idama çarptırılmıştır. Giacomo, 30 yaşlarında saçları beyazlamış, solgun biridir. Kitapların satışa çıkarıldığı mezat günleri haricinde sokağa çok nadir çıkan bir adamdır. Kitap mezatlarının yapıldığı günlerde ise o solgunluğu gider, yerine adeta bambaşka biri gelir. Kitabını eline alır, bir kralın tacına, köşküne baktığı tutkuyla bakardı. Bu adam sahaflar ve eskiciler dışında kimseyle konuşmaz, tek bir düşüncesi, tek bir tutkusu var, o da: Kitaplar(5).
Flaubert’in aynı zamanda yaşadığı dönemde İspanya’da gerçekleşen bir olay üzerine eserini inşa etmiştir. Bununla birlikte kitaplara olan saplantısı yüzünden evleri kundaklayan, cinayetler işleyen ve sonunda suçlarını itiraf edip idama mahkum edilen eski keşiş Don Vincente’nin gerçek hikayesine sadık kalınarak kaleme alınmıştır(5).
Bir bibliyomanın psikolojisini anlayabilmek için sözünü ettiğim Flaubert’in Bibliyomani eserini okumanızı tavsiye ederim.
Kaynakça
- https://www.psikolojisozlugu.com/
- Agrawal, M. (2015). “A Detailed Study About Bibliomania”. InlifeHealthCare. Erişim tarihi: 26.04.2021
- https://sozluk.gov.tr/
- Öztürk, M. O. ve Uluşahin, A. (2018). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları (15. Basım). Nobel Tıp Kitabevleri
- Flaubert, G. (2017). Bibliyomani (3. Basım). Ayberk Erkay (Çev.). Sel Yayıncılık
- Brooks, K. (2017). “There’s a Japanese Word For People Who Buy More Books Than They Can Actually Read”. Huffington Post. Erişim tarihi: 26.04.2021
- Toptaş, B . (2019). Kuramsal Çerçeveden OKB. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi , 3. Sayı , 94-109.
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
