Öyküsü
İsmini bir Yunan mitolojik öyküsünden aldığı düşünülen Narsistik Kişilik Bozukluğunun öyküsünü sizlere aktararak başlamak istiyorum:
Kendine âşık olanlara aldırmayıp, onları karşılıksız bırakan ve çok güzel bir peri kızı olan Ekho, bir gün avlanan bir avcı görür. Narkissos adındaki bu avcı çok yakışıklıdır. Ekho bu genç avcıya ilk görüşte âşık olur. Ancak Narkissos bu sevgiye karşılık vermeyerek, peri kızının yanından uzaklaşır. Ekho bu durum karşısında günden güne eriyerek, kara sevda ile içine kapanarak ölür. Bütün vücudundan arta kalan kemikleri kayalara, sesi ise bu kayalarda ‘eko’ dediğimiz yankılara dönüşür.
Olimpos Dağı’nda oturan tanrılar bu duruma çok kızarlar ve Narkissosu cezalandırmaya karar verirler. Gene günlerden bir gün av izindeki Narkissos susamış ve bitkin bir şekilde bir nehir kenarına gelir. Buradan su içmek için eğildiğinde, sudan yansıyan kendi yüzü ve vücudunun güzelliğini görür. O da daha önce fark edemediği bu güzellik karşısında adeta büyülenir. Yerinden kalkamaz, kendine âşık olmuştur. O ana dek kimseyi sevmediği kadar, sevmiştir kendi görüntüsünü. O şekilde orada ne su içebilir, ne de yemek yiyebilir, ayni Ekho gibi Narkissos da günden güne erimeye başlar ve orada sadece kendini seyrederek ömrünü tüketir. Öldükten sonra da vücudu nergis çiçeklerine dönüşür.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?
Halk arasında ben sevicilik olarak da bilinen Narsistik Kişilik Bozukluğu literatürde üstünlük duygusu, beğenilme gereksinimi ve empati yapamama gibi temel özellikler ile açıklanmaktadır. Benlik saygıları kolay zedelenebilir kişiler olarak da devam edilebilir. Kendi önemlerini gayet abartılı bir şekilde hissederler. Hayranlık uyandırma ve dikkat çekme gibi hususlarda gereksinimleri ve arzuları hayli yüksektir. Kötü arkadaşlık ilişkileri ve empati eksiklikleri ile de göze çarparlar.
İnsanları ve insanların başlarına gelen olayları küçümseyen , daima yaşananların en güzelinin kendi başından geçtiğine inanan kişiler vardır. Kendini normalden fazla seven, sürekli övülmek isteyen, benmerkezci bu kişiler aslında “narsistik kişilik bozukluğu“na sahiptirler.
Onlardan daha iyi bir şeylere sahip olduğunuzda sizi kıskanır, kıskançlığından sizin hakkınızda başkalarına yalanlar bile söyleyebilirler. İnsanları size karşı doldurup bazen kendinizi suçlu hissetmenize bile sebep olurlar. Hatta etrafınızda size inanmak yerine ona inanan sevdiklerinizi görebilirsiniz. Çünkü narsist birey etrafınızdakileri manipüle etmiştir çoktan.
Her zaman ve her konuda kendilerinin haklı olduklarını ve sizin hep onların istediği gibi yaşamanız gerektiğini düşünürler. Eleştiriye gelemeyen, kendini mütemadiyen üstün gören, eşsiz olduğunu düşünen insanlardır bunlar. Sürekli övülmeye ve ilgiye muhtaçtırlar. Başkalarını sık sık aşağılamayı kendilerine zevk edinmişlerdir.
İlgi görmek için yaşadığı ufacık sorunları bile abartarak anlatan, doğru olmadığını bildiğiniz şeyleri bile doğruymuş gibi anlatan bu kişilerle yaşamak ve onları anlamak oldukça zordur.
Bu kişiler normal kıskançlık yaşamazlar. Yani her insan başkasını kıskanabilir ve imrenebilir. Narsist kişiler kıskanılan şeyin sadece kendisinde olmasını ister. Dolayısıyla kendini sevme ve değer vermenin normal sınırlar içinde olması narsistlik değildir.
Narsistik Kişilerin Yaşadığı Zorluklar
Narsistik Kişilik Bozukluğuna sahip insanlar şu gibi konularda birçok zorlukla ve bu zorlukların neden olduğu başka bir takım sıkıntıları da yaşarlar:
- İkili ilişkilerde zorluklar
- Okul ya da çalışma ortamlarında problemler
- Depresyon ve anksiyete
- Fiziksel sağlık problemleri
- Alkol ve uyuşturucu kullanımı
- İntihar düşüncesi ve yatkınlığı
Narsistik Kişilik Bozukluğunun Nedenleri
Narsistik Kişilik Bozukluğuna neden olan etmenler henüz tam olarak bilinmemektedir. Genetik ve biyolojik faktörlerin etkileri yanı sıra çevresel ve kişinin büyüdüğü ortam ve aile ilişkilerinin de bozukluğun ortaya çıkışı ve gelişmesinde önemli rol oynadığı düşünülmektedir.
Narsistik Kişilik Bozukluğuna Sahip Bireylerin Özellikleri
Bozukluğun birçok semptomu mevcut olup DSM-IV’te bu semptomlar şu şekilde sıralanmıştır:
- Aşağıdakilerden en az beşinin olması ile belirli, genç erişkinlik dönemimde başlayan ve değişik koşullar altında ortaya çıkan, üstünlük duygusu, beğenilme gereksinimi ve empati yapamamanın olduğu sürekli bir örüntüdür.
- Kendisinin çok önemli olduğu duygusunu taşır.
- Sınırsız başarı, güç, zeka, güzellik veya kusursuz sevgi düşlemleri üzerine kafa yorar.
- Özel ve eşi bulunmaz birisi olduğuna ve ancak başka özel veya toplumsal durumu üstün kişilerin kendisini anlayabileceğine ya da ancak onlarla arkadaşlık edebileceğine inanır.
- Çok beğenilmek ister.
- Hak kazandığı duygusu vardır.
- Kişilerarası ilişkileri kendi çıkarı için kullanır, amaçlarına ulaşmak için başkalarının zayıf taraflarını kullanır.
- Empati yapamaz.
- Çoğu zaman başkalarını kıskanır ya da başkalarının kendisini kıskandığını sanır.
- Küstah, kendini beğenmiş davranış ve tutumlar sergiler.
Risk tablosuna bakıldığı zaman Narsistik Kişilik Bozukluğu kadınları erkeklere nazaran daha fazla etkilemektedir. Hastalığın başlangıç evresi genellikle ergenlik ve erken yetişkinlik döneminde oluşmaktadır. Şu unutulmamalıdır ki ergenlik dönemindeki bireylerin sergilemiş olduğu narsistik davranışlar hastalık belirtisi gibi düşünülse de ergenlik çağının sebep olduğu değişimlerden de kaynaklı olabilir.
Narsistik Kişilik Bozukluğunun Önlenmesi ve Tedavisi
Narsistik Kişilik Bozukluğunun nedenleri henüz tam olarak bilinmediğinden dolayı önlemeye yönelik de kesin bilgiler olmasa da şu tavsiyeler verilebilir:
- Çocukluk çağındaki zihinsel sağlık problemleri için mümkün olduğunca erken zamanda tedavi alınmalı.
- Aile içi iletişim kopuklukları, anlaşmazlıklar ve çatışmalar ile başa çıkmak ve engellemenin yollarını öğrenmek adına aile terapilerine başvurulmalı.
- Ebeveynlik kursları alınmalı ve gerekirse bir terapist ya da sosyal hizmet uzmanlarından yardım alınmalı.
Tedavi konusuna gelindiği zaman da Narsistik Kişilik Bozukluğuna sahip bireyler genel olarak herhangi bir sıkıntı olduğunu düşünmezler ve bundan dolayı tedavi ihtiyacı ve düşüncesi duymazlar. Tedavi almaları gerektiğini düşünürlerse de bu tedaviyi daha çok depresyon, uyuşturucu ya da alkol kullanımı gibi konularda almaları gerektiğini düşünürler. Kişilik bozukluklarını ve savunmasızlıklarını kabullenmek onlar için zorlu bir süreçtir. Bireysel ve grup psikoterapisi, Narsistik Kişilik Bozukluğu olan kişilere, diğerlerine daha sağlıklı ve şefkatli bir şekilde yardımcı olmada yardımcı olabilir. Zihinselleşmeye dayalı terapi, aktarım odaklı psikoterapi ve şema odaklı psikoterapi, Narsistik Kişilik Bozukluğunun tedavisinde etkili yollar olarak öne sürülmüştür.
Yazarlar: Pınar Çiçek ve Mert Can Sarıdaş
Yararlanılan Kaynaklar:
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/narcissistic-personality-disorder/symptoms-causes/syc-20366662
- https://www.psychologytoday.com/conditions/narcissistic-personality-disorder#causes
- http://www.psikiyatrionline.com/mental-bozukluklar/kisilik-bozukluklari/
- http://yunanmitolojisi.blogspot.com.cy/2007/09/mitolojide-narsizm-narkissos.html
Erişim Tarihleri: 8.03.2018
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
