Dil hayatımızı devam ettirebilmek, diğer insanlarla anlaşabilmek, kendimizi ifade edebilmek için sosyal ve duygusal iletişimde çok önemlidir. İletişim kurmadan var olamaz, iletişim kurmak için dile gereksinim duyarız. Dil aracılığı ile duygu ve düşüncelerimizi karşımızdaki kişiye ilettiğimizde ise rahatlarız. Biz dili model alarak, taklit ederek öğreniriz fakat çevresinde taklit edebileceği insanlar bulunmayan, tek başına izole bir yaşam sürmüş olan çocuklar dili, konuşmayı ne kadar öğrenmiştir ya da öğrenebilmiş midir?
Çocuk ve Dil Gelişimi
Dil öğrenmek karmaşık bir süreçtir, insan dil öğrenmeye doğuştan yeteneklidir. Çocuk daha anne karnında, sesleri ve dilin vurgularını fark edebilmekte, doğduktan sonra da aynı dili, aynı çevrede yaşarken rahatlıkla öğrenebilmektedir. Dil yeteneklerinin gelişimi; düzenli bir sırada, belli evreler, zaman ve bir koordinasyon içerisinde gerçekleşir. Bu koordinasyonu büyük ölçüde aile, yakın çevre, okul, toplum ile televizyon, internet gibi günümüz iletişim ve teknoloji araçları sağlamaktadır.
Vahşi çocuk ise çok küçük yaşlardan beri insan temasından izole yaşamış ve bu nedenle insan bakımı, davranışları veya insan dili konusunda çok az deneyimi olan veya hiç deneyimi olmayan bir insan çocuğudur.
Eğer siz, farklı bir sosyal çevrede doğmuş olsaydınız, farklı bir kişi olurdunuz.
Michael Schwalbe
Çocukların dili nasıl öğrendiği üzerine tarihte birçok deney yapılmış, aileleri tarafından odaya kapatılan, kaybolan, çeşitli sebepler ile dil yoksunluğuna maruz kalan çocuklar incelenmiştir:
- Mısırlılar dilin kökenini araştırmada iki bebek üzerinde deney yapmışlardır. Heredot, yeni doğmuş iki bebeği, onlara bakması için bir çobana teslim etmiş onlarla asla konuşulmaması gerektiğini, çocuklar büyüdüğünde ise söyledikleri ilk kelimeleri tespit etmesini istemiştir. Firavun; kimsenin etkisi olmadığı bir durumda çocukların söyleyeceği ilk kelimeler tüm insanların dilinin kökenini belirleyecek, diye düşünmüştür. Çoban bir gün çocuklardan birinin “bekos” diye bağırdığını duymuştur. “Bekos” kelimesi Frigce “ekmek” anlamına gelir. Böylece, Friglerin Mısırlılardan ve öteki milletlerden daha eski olduğu ve Frigce’nin insanların orijinal dili olduğu sonucuna varmışlardır.
- Sekiz yaşındaki Oxana, altı yıldır köpeklerle yaşarken bulunmuştur. Ailesinin alkol sorunu vardır ve Oxana’yı evin dışında bıraktıklarında küçük kız kaybolmuştur. Köpekler kıza sahip çıkarak onu yetiştirmiştir. Sadece evet ve hayır kelimelerini söyleyebilen Oxana’da bir klinikte tedavi edilmiştir.
- Shamdeo, dört yaşında kurt yavrularıyla oynarken Hindistan’da bir ormanda bulunmuştur. Yemek için hayvanlarla savaşmak zorunda kalmıştır. İnsanlarla hiç kontakt kurmadan vahşi ortamda hayatta kalmıştır. Keskin dişleri ve uzun tırnakları vardır. Konuşmayı hiç öğrenememiş ve on üç yaşındayken hayatını kaybetmiştir.
- Amala ve Kamala adlarında dokuz yaşındaki kızlar Hindistan’da, bir kurt ailesi tarafından yerin altında büyütülmüştür. Dört ayaklı bir şekilde hareket ediyorlardı. İnsan dilinde konuşamıyorlardı. Çiğ et yemeği seviyorlardı. Ağızlarını kullanarak yemek yiyor, dillerini kullanarak su içiyorlardı. Yorulduklarında dillerini çıkararak nefes alıyor, tehlike sezdiklerinde hırlıyor ve dişlerini gösteriyorlardı. Karanlığı ve geceleri seviyorlardı. Dolunayda uluyorlardı. Çocuklarla değil köpeklerle vakit geçirmeyi seviyorlardı. Kızlar bulunduklarında yetimhaneye yerleştirildiler. Kamala yetimhanede kaldı, Amala hastalandı ve bir süre sonra hayatını kaybetti. Kamala uzun bir süre sonra ayakta durmayı, elleriyle yiyip içmeyi ve ışıktan etkilenmeyerek gündüz rahatlıkla yaşamayı öğrendi. Yaklaşık altmış kelimeyi de kullanabiliyordu fakat normal insan yaşamına uyum sağlayamadı; on yedi yaşındayken hastalanarak hayatını kaybetti.
- Genie, on üç yaşındayken bulunmuştur. Babası, Genie’de zeka geriliği olduğuna inanıyordur. Bir odaya lazımlık ile kapatarak Genie ne zaman ses çıkarsa ona vurmuştur. Genie bulunduğunda kas hareketleri bakımından güçsüz, sağlıksız ve birkaç kelimelik sözcük hazinesine sahip bir çocuktur. Çiğneme ve yutmada dahi problem yaşamaktadır. Genie, araştırmacıların gözetimi altında zamanla sağlığına kavuşmuş, sınırlı da olsa konuşmaya başlamış fakat hiçbir zaman normal bireylerin seviyesine ulaşamamıştır.
- Leopar tarafından alınan beş yaşındaki erkek çocuğu, bir avcının leoparı avlaması sonucunda bulundu. Bu çocuk çok hızlı koşabiliyor, her türlü zeminde rahatlıkla hareket edebiliyordu. Başlarda konuşamıyor ve ona yaklaşmaya çalışan herkesi ısırıyorken ilerleyen zamanda konuşmayı ve düzgün şekilde yürümeyi öğrendi.
- Ramachandra yaklaşık on iki yaşlarında, Kuwano Nehri’nde hem suda hem karada yaşarken bulundu. Yakınlardaki bir köye götürüldü. Normal yaşama çok adapte olamadı, hala çiğ yiyecekleri tercih ediyor, ilginç yürüyor ve genel olarak yakındaki nehirlerde ve derelerde yalnız bir şekilde vakit geçiriyordu. Bir kadının Ramachandra’dan korkup onu kaynar suyla haşlaması sonucu hayata gözlerini yumdu.
- Rochom P’ngieng, sekiz yaşındaydı. Kamboçya’da ailesinin mandalarını otlatırken kayboldu ve bir daha ondan haber alınamadı. On sekiz yıl sonra çıplak, kirli bir şekilde maymun gibi yürüyerek ortaya çıkana kadar vahşi hayata uyum sağladı ve hayatta kalmayı başardı. İnsanlar arasında sadece üç yıl yaşayabildi. Evlat edinildi. Konuşmayı öğrenemedi ve geldiği ormana geri kaçtı.
- John’un babası annesini öldürdüğünde kendisine de zarar gelebileceğini düşünerek ormana kaçtı. Daha sonra babası asılmış olarak bulundu. Sonraki bir yıl John vahşi yaşadı. Daha sonra yanına gelen maymunlar ona kökler, kuruyemişler, tatlı patatesler ikram ettiler; onunla arkadaş oldular ve John’a onlarla seyahat etmeyi, yiyecek aramayı ve ağaçlara tırmanmayı öğrettiler. John bulunduğunda kolayca gülümsüyor, sadece tek heceli cevaplar veriyor, kimsenin gözüne bakmıyordu. Çok saçı vardı. Üzerinde yürüdüğü için dizleri neredeyse beyazlamıştı. Tırnakları çok uzamış ve etrafına kıvrılmıştı.
- Victor on iki yaşlarındayken Fransa’da bir ormanda bulunur. Yıllar boyunca ormanda tek başına yaşamıştır. Bulunduktan kısa süre sonra kaçar ve tekrar yakalanır. Konuşamıyor, hırıltı çıkarabiliyordur. Yemeyi tercih ettiği yiyeceklerden ve vücudundaki yara izlerinden hayatını vahşi yaşamda geçirdiği anlaşılıyordur. Victor okumayı, birkaç kelime söylemeyi ve emirlere itaat etmeyi öğrenir ama düzenli olarak konuşmayı öğrenemez ve ilerleyen yıllarda yaşama veda eder.
- Yedi yaşındaki “Kuş çocuk” hayatını annesiyle birlikte kuş kafesleriyle dolu bir apartman dairesinde geçirir. Annesi onunla konuşmaz ve kuş dilini öğrenmeye zorlayarak bir kuş gibi yetiştirir. Bir sosyal uzman, çocuğu iki odalı bir evde bulduklarını ve evin her yerinde kuş pisliği bulunduğunu açıklar. Çocukla iletişim kurmaya çalışan uzmanlar, onun kuş gibi cıvıldadığını ve kollarını kuş gibi çırptığını görünce annesinden alarak tıbbi bir merkeze teslim ederler.
- Kuzey Almanya’da ormanlıkta avlanmaya çıkanlar yarı insan yarı hayvan bir varlıkla karşılaşırlar. İncelediklerinde on üç yaşlarında bir oğlan çocuğu olduğunu anlarlar. Çıplak, kirli, tüm vücudu kıllarla kaplı, saldırgan, öfkeli, diken üstünde olan bu çocuk doğar doğmaz ormana terk edilmiş, kurtlar arasında büyümüştür. Avcılar çocuğu yakalar. Yemek verdiklerinde ellerini kullanıp ağzıyla ses çıkartarak meyve, sebze ve çiğ et yer. Ağzını avuçlarına siler. Bu davranışlarından dolayı ona “Vahşi Peter” adını verirler. Bir sene boyunca Peter’i eğitmeye çalışırlar. Bütün yapılanlara rağmen normal yaşama dönemez. Konuşmayı ve okumayı hiçbir zaman öğrenemez.
- Yedi yaşındaki Isabelle yaşamının ilk yıllarını, sağır-dilsiz annesi ile karanlık bir odada yalnız geçirmiştir. Bulunduktan yedi ay sonra, kelime dağarcığını 1.500-2.000 kelimeye çıkartmıştır. Normal dil becerilerine sahip olduğu biliniyordur.
- Anna, beş buçuk yaşına kadar bir depo odasında tutuldu. Çok küçük ve kırık bir sandalyeye bağlıydı. Genellikle sütle beslendi; kimse tarafından yıkanmadı, eğitilmedi veya sevgi görmedi. Donuk bir ifadesi vardı. Konuşamıyor, yürüyemiyor, kendi kendine yemek yiyemiyordu. Koruyucu bir eve yerleştirildikten sonra, dokuz yaşında konuşmaya başladı. Sosyal kurallara uymaya başlamıştı ve sadece kaşıkla da olsa kendini besleyebiliyordu. İlerleyen yıllarda sarılıktan dolayı hayatını kaybetti.
- Danielle Crockett, odasına kilitlenmişti ve yedi yaşına kadar hiç kimseyle iletişimde bulunmamıştı. Bulunduktan sonra evlat edinilmiştir. Şu anda İngilizce öğrenmesi ve etkili iletişimde bulunabilmesi için çaba gösterilmektedir. Dani, 2017 itibariyle bir grup evinde yaşıyordur fakat nasıl konuşulacağını öğrenememiştir.
- Sasha, iki yaşındaydı ve doğduktan sonra annesi tarafından keçilerle aynı odada tutulmaya maruz bırakılmıştı. Tüm zamanını keçilerle ve insan teması olmadan bir odada geçirdikten sonra, nasıl konuşulacağını öğrenmemişti ve sosyal hizmet uzmanları tarafından keşfedildiğinde yaşına göre olması gereken kilonun epey altında bir kiloya sahipti.
Örnek yaşamlardan görüldüğü gibi gelişim dönemlerinin kritik safhalarını sosyal hayattan izole şekilde geçirmiş çocuklar belirli bir düzeye ulaşsa da tamamen sosyal hayata adapte olamamış ve yaşama tutunamamışlardır.
Kaynakça
- Dağabakan, F. Ö., & Dağabakan, D. (2007). Dil ve Çocukta Dil Gelişim Kuamları.
- Dilin kökeni deneyindeki çocuğun söylediği ilk kelime nedir?(2016). Erişim adresi: https://www.egitimsistem.com/dilin-kokeni-deneyindeki-cocugun-soyledigi-ilk-kelime-nedir-49908h.htm
- Çapcıoğlu, İ. Din Sosyolojisi1, 3.hafta: Sosyal Etkileşim ve Din. Erişim adresi: https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=2323
- Tuncer, B. (2019). Dil Ediniminde Kritik Dönem Varsayımı-Genie Vakası. Erişim adresi: https://psikopress.com/dil-ediniminde-kritik-donem-varsayimi-genie-vakasi/
- Vahşi çocuk. Erişim adresi: https://www.wikiwand.com/en/Feral_child
- Ferguson, E. (1999). Vahşi bir çocuktu. Gerçekten vahşi. Erişim adresi: https://www.theguardian.com/world/1999/oct/10/euanferguson.theobserver
- Karabağlı, A. U. (2014). Hayvanlar Tarafından Büyütülen 10 İnsan ve İnanması Güç Hikayeleri Erişim adresi: https://onedio.com/haber/hayvanlar-tarafindan-buyutulen-10-insan-426062
- Salik, R. (2016). Ormanlık alanda bu halde bulundu. Erişim adresi: https://www.milliyet.com.tr/ormanlik-alanda-bu-halde-bulundu-molatik-3479/?Sayfa=14
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
