Çevremizde gördüğümüz her şey renklerden oluşur. Bu yüzden insan renklerle iç içe yaşar ve bu durum kişinin duygularını büyük oranda etkiler. Renklerin insan psikolojisi ve davranışları üzerinde büyük etkileri bulunmaktadır. Fakat, renkleri algılamamız ve içselleştirmemiz özneldir. Herkes renkleri hisseder fakat bu oluşan his kişilere, toplumlara ya da kültürlere göre değişebilmektedir. Örneğin beyaz, birçok Batı ülkesinde “saflığı” ve “masumiyeti” temsil ederken Doğu ülkelerinin birçoğunda beyaz, “yas” anlamına gelebilmektedir (4*).
Renk algıları her ne kadar öznel olsa bile dünyada evrensel olarak kabul edilen renk özellikleri vardır. Renk bölümlerinin kırmızı bölgesindeki renkler sıcak renkler olarak bilinir. Sıcak renkler grubunda kırmızı, turuncu ve sarı renkler yer alır. Bu renkler, sıcaklık ve tutku duygusunun yanında öfkeye veya kaygıya da sebep olabilmektedir. Sıcak renkler enerjisi düşük, sakin, çekingen çocuklarda tercih edilebilir (Torrice & Logrippo, 1989).
Renk tayfının mavi tarafında yer alan renkler ise soğuk renkler olarak bilinir ve mavi, mor ve yeşil renklerini içerir. Bu renkler ise daha çok sakinlik, huzur gibi duygulara sebep olur ancak üzüntü veya kayıtsızlık duygularına da yol açabilmektedir ( 4*). Soğuk renkler genelde hiperaktivite bozukluğu yaşayan, enerjisi yüksek çocuklar için kullanılabilir (Torrice & Logrippo, 1989).
Eski zamanlarda özellikle Mısırlılar ve Çinliler olmak üzere birçok kültür “renk terapisi” veya ruhsal tedavilerde iyileşmek amacıyla “renk kullanımı” uygulamıştır (4*). Bu yöntem kromoterapi olarak bilinmektedir. Bu tedavi şeklinde;
- Sarı renginin vücuttaki sinirleri uyardığına,
- Kırmızı renginin fiziksel ve bilişsel düzeyi arttırdığına,
- Turuncu renginin insandaki enerji seviyesini arttırdığına,
- Mavi renginin ise ağrıyı tedavi ettiğine inanılmaktaydı.
Ancak, renk terapisinin etkinliği ve geçerliliği ile ilgili olarak bugün hakim olan pek çok şüphe vardır. Çünkü her insan aynı renge karşı aynı duyguları hissetmeyebilir ve bu tedavi yöntemi yanıltıcı olabilir.
Renklerin Anlamları ve Kişi Üzerindeki Etkileri
Kırmızı:
- Kırmızı, güçlü duygular uyandıran, sıcak bir renktir.
- Kırmızı, sevgi, aşk ve sıcaklıkla ilişkilidir.
- Kırmızı, heyecan ya da şiddet hissi yaratan yoğun, hatta kızgın bir renk olarak kabul edilir.
- Güç, enerji, arzu, tutku, cesaret gibi duyguları ortaya çıkarır.
- Solunum hızını arttırır ve kan basıncını yükseltir.
- Kişide iştah açabilir.
- İnsanlarda kırmızı fonlu mekanlar uykusuzluk ortaya çıkarabilir (2*).
Yapılan araştırmalarda kırmızı rengin heyecanlandırıcı, uyarıcı ve tehdit edici etkilerinin olduğu bulunmuş ve bundan dolayı sınavdan önce çocukların kırmızı rengiyle çok fazla ilgilenmemeleri gerektiği düşünülmüştür. Çünkü, araştırmada, öğrencileri sınavdan önce kırmızı renge maruz bırakmanın sınav performansı üzerinde olumsuz bir etkisi olduğu gösterilmiştir.
(4*)
Turuncu:
- Coşku, sevinç, hayranlık, mutluluk, yaratıcılık, kararlılık, cazibe, başarı anlamına gelir.
- Kişiyi uyarır ve teşvik eder.
- Reklamlarda ve trafikte sıklıkla kullanılma sebebi dikkat çekmede başarılı olduğu içindir (4*).
- Arkadaşlık ilişkilerini ve güveni temsil eder (3*).
- Kişide canlılık hissi uyandırır.
Mavi:
- Mavi genellikle kişide sakinlik ve rahatlık hissi yaratır.
- Mavi; huzur, güven ve düzen olarak tanımlanır.
- Kişinin iştahını kapatır.
- Mavi, nabız oranını ve vücut sıcaklığını düşürebilir.
- Sağlığı, temizliği, barışı, özgürlüğü, sadeliği temsil eder (1*).
- Mavi çok uzak mesafelerden bile fark edilebilir.
- Mavi ve tonlarında boyanan odalar öğrencide verimliliği ve performansı artırıcı etki yapar.
- Mavi kalemle yazılan yazılar hafızada daha kalıcı olabilmektedir (Aktürk).
Sarı:
- Sevinç, sadakat, mutluluk, neşe, akıl ve enerji ile ilişkili bir renktir.
- Isınma etkisi yaratır.
- Zihinsel işlevlerde uyarıcı etkisi vardır.
- Aşırı kullanıldığında sarı, rahatsız edici bir etki yaratabilir. Bebeklerin sarı odalarda daha çok ağladıkları bilinmektedir.
- Dikkat çekici bir renk olduğundan dolayı taksiler sarı renktedir.
- Geçiciliğin ifadesi olarak da bilinir.
- Sarı, hayal kırıklığı ve öfke duygularını da yaratabilmektedir (4*).
Yeşil:
- Yeşil doğayı, tazeliği, huzuru, sağlığı, üretkenliği, şansı, inancı temsil eder.
- Araştırmacılar yeşilin okuma kabiliyetini/hızını arttırabileceğini bulmuşlardır (4*).
- Kişiyi rahatlatır ve kişide güven duygusu oluşturur (1*).
- Yeşilin stresi hafiflettiği ve iyileşmesine yardımcı olduğu düşünülmektedir.
- Yeşil odada ders çalışan kişilerde daha az karın ağrısı olduğu gözlenmiştir (4*).
- Kişide kıskançlık duygusu yaratabilmektedir.
Pembe:
- Yumuşaklığı, narinliği, kibarlığı anlatır (1*).
- Pembe hassasiyet, kırılganlık ve gençlik anlamına gelir.
- Güçsüzlüğü temsil edebilmektedir (3*).
Mor:
- Gücü, asaleti, lüksü ve hırsı temsil eder.
- Zenginlik ve savurganlık anlamı da taşımaktadır.
- Mor ayrıca bilgelik ve maneviyatla ilgilidir (4*).
- Nevrotik duyguları açığa çıkardığı için ve insanları bilinç altında korkuttuğu için genelde intihar olaylarında kişilerin en çok mor rengi ile ilgilendiği görülmüştür (2*).
Siyah:
- Korku ve bilinmeyene bağlı gizemli bir renk olarak görülür.
- Genellikle olumsuz/karamsar bir çağrışımı (kara liste, kara mizah, kara ölüm) vardır.
- Gücü, resmiyeti ve otoriteyi temsil eder.
- Konsantrasyon olma konusunda en başarılı renk siyahtır (2*).
- Siyah, birçok kültürde ölüm ve yasla ilişkilendirilir (4*).
Beyaz:
- Beyaz, saflığı, sadeliği, kibarlığı, temizliği ve masumiyeti temsil eder.
- Genellikle olumlu duygulara ve hislere sebep olur.
- Başarılı bir başlangıcı temsil edebilmektedir. Çünkü istikrarı simgeler.
- Beyaz eşitlik kavramıyla da ilişkilidir.
Yararlanılan Kaynaklar:
- Depresyon Panik ve Takıntılarımız, Dr. N. Kaya, Kasım 2011, Nesil Yayıncılık.
- http://www.fethiyepsikiyatri.com/renklerin-psikoloji-uzerine-etkisi/
- https://listelist.com/renklerin-psikolojisi/
- https://www.verywellmind.com/color-psychology-2795824
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
Sizin yazılarınızı okumaktan büyük keyif alıyorum başarılarınızın devamını dilerim 🙂
Çok teşekkür ederim, keyifli okumalar 😊