21. yüzyılın görülmeyen salgını obezite… Günümüzde gelişmiş olarak nitelendirilen ülkelerde sanıldığından çok daha yaygın olan obezite, vücuttaki yağ kütlesinin total vücut kütlesine oranının kişi için sağlığı bozacak düzeye yükselmesi olarak tanımlanabilir. Sebep olduğu hastalıklar, zorluklar ve yaşam standartlarına etkisi düşünüldüğünde, obezite tedavi edilmesi gereken bir hastalık olarak değerlendiriliyor.
Obezitenin Sebepleri ve Sonuçları
Obezite ve kilo kontrolü; fizyolojik, psikolojik, nörolojik gibi birçok alanda dikkat gerektirir. Aşırı stres, depresyon, aşırı sigara ve alkol kullanımı, hormonal dengesizlikler, doğum sonrası stres bozukluğu gibi birçok faktör obeziteyi tetikleyici unsurlar olarak değerlendiriliyor. Bunların yanında obezitenin en temel sebepleri arasında aşırı veya yanlış beslenme ve yetersiz fiziksel aktivite sıkça görülmekte. Besinlerle alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olması, obeziteyi tetikleyen en temel faktördür. Bu açıdan bakıldığında, obezite tanısı almış bireyler başta olmak üzere herkesin tükettiği besinlere ve fiziksel aktivite oranına dikkat etmesi gerekir. Aksi takdirde obezitenin sebep olduğu çeşitli tehlikeler söz konusu…
Peki, bu tehlikeler neler?
- Şeker hastalığı
- Yüksek tansiyon
- Astım
- Karaciğer yetmezliği
- Çeşitli kanser türleri
- Felç
- Safra kesesi hastalıkları
- Menstural düzensizlikler
gibi birçok hastalık sıralanabilir.
Özetle, obezite vücuttaki birçok sisteme, duygusal ve psikososyal dengeye doğrudan olumsuz etkileri olduğundan günümüzde en tehlikeli hastalıklar arasında yer almaktadır.
Obeziteyi Önlemek İçin Ne Yapmalı?
Diğer birçok hastalıkta olduğu gibi obeziteyi de önlemek için, sigara ve alkol gibi bağımlılık yapıcı maddeleri bırakmak, düzenli spor yapmak, stresten uzak durmaya çalışmak, psikolojik destek almak gibi adımlar oldukça önemli. Öte yandan obeziteyi önlemenin en kritik adımı dengeli ve düzenli beslenmek. Peki, hepimizin her yerde duyduğu bu ‘dengeli ve düzenli beslenmek’ ne demek?
Dengeli ve düzenli beslenme temelde vücudun etkili, sağlıklı ve enerjik çalışabilmesi için gerekli olan besin öğelerinden yeterli bir miktarda alınması ve bu beslenmenin vücut için gerekli bir düzenle alınması olarak tanımlanabilir.
Beslenmede alınan besinlerin içerik ve oranları oldukça önemlidir. Günlük kalori ihtiyacının %15’i proteinlerden, yaklaşık %25’i yağlardan alınmalı ve kalan enerji ihtiyacı da genellikle karbonhidratlardan karşılanmalıdır. Bunun yanında taze meyve ve sebze, tahıllar ve baklagiller ile de gerekli vitamin ve mineraller alınabilir. Bu şekilde dengeli beslenme kolaylıkla sağlanmış olur.
Bunların yanında günlük alınan kalori miktarına dikkat etmek gerekir. Fazladan alınan her kalori vücutta yağ veya çeşitli şekillerde depolanır ve metabolizma işleyişini etkiler. Şunu unutmamak gerekir ki günlük kalori ihtiyacı kişiden kişiye değişiklik gösterir; bu nedenle kişiye özel vücut kitle endeksi ve günlük aktiviteye göre hesaplanmalıdır.
Bunun yanında vücudu uzun süre aç bırakıp günlük tüm besinleri tek seferde tüketmek, bu açıdan kaçınılması gereken bir durumdur. Bunun yerine öğünleri sık sık ve az az olacak şekilde tüketmek vücudu daha az yoracağından daha uygun bir beslenme şeklidir. Bunların dışında kan şekerini düzenleyip doyma hissi oluşturduğundan kepekli ve az rafine tahıllar, özellikle obezite tanılı kişiler tarafından, tüketilmelidir.
Bu dengeli beslenme yılın sadece bir kısmında veya haftadan haftaya değil neredeyse her gün düzenli bir şekilde uygulandığında vücut üzerindeki pozitif etkileri net olarak görmek mümkün olur.
Fiziksel Aktivitenin Obezite Üzerine Etkisi
Her ne kadar dengeli ve düzenli beslenme obezite konusunda kilit bir role sahip olsa da, egzersiz yetersizliği dengeli ve düzenli beslenmenin faydalarını sabote edebilir. Başka bir deyişle egzersiz olmadan sağlıklı beslenmek pek mümkün sayılmaz. Nasıl günlük belirli bir kalori alma ihtiyacımız varsa bu kaloriyi harcama ihtiyacımız da var. Vücudun zinde, enerjik ve sağlıklı kalabilmesi için yürüyüş, yüzme, bisiklete binmek gibi vücudun birçok kısmına hitap eden ve çalışmasını sağlayan izotonik egzersizler yapmak gerekir.
Şunu hatırlatmak gerekir ki, başta obezite tanılı kişiler olmak üzere, düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme ile birlikte doktor ve diyetisyen desteği alarak obeziteyi yenmek ve sağlıklı kalmak mümkündür.
Okuduğunuz içerik sevgiyle oluşturulmuştur ❤️
